Workshops

Deze workshop vertelt de verhalen van leerlingen die bewust kiezen of hebben gekozen voor een praktijk- en vakgerichte opleiding en daar succesvol in zijn geworden. Het zijn leerlingen die, soms met een havo-vwo advies op zak, willen leren door te doen en daar goed in willen worden.  

Hun keuzes worden niet altijd begrepen. We zijn in onze maatschappij erg gericht op het halen van een diploma op het hoogste (lees: theoretische) niveau. Leer in deze workshop over de nieuwste ontwikkelingen in LOB. Tijdens speeddates met (oud)leerlingen ontdek je hoe ze met vallen en opstaan hun plek hebben gevonden. Hun belangrijkste boodschap aan ons: “wees je ervan bewust dat er ‘meerdere (loopbaan)wegen naar Rome leiden’ dan alleen een hbo- of universitaire opleiding!

Over Job Oomen

Mensen inspireren om zichzelf te ontwikkelen is waar de passie van Job Oomen ligt. Als trainer van Yuverta en facilitator bij de Loopbaangroep. In elk van die rollen is hij bezig om mensen ervaringen op te laten doen en daar met hen op te reflecteren. 

In deze sessie vertrekken we vanuit een gevoel van urgentie en visie op versterking van de basisvaardigheden. De stappen die besturen en scholen hebben gezet, het leiderschap dat daarbij nodig is en wat de opbrengsten voor leerlingen zijn.  

Illustraties vanuit de praktijk worden verzorgd door Caroline Wisse van het Globe College en Christel Wolterinck van Stichting Carmelcollege. Zij gaan in op de aanpak richting versterking basisvaardigheden binnen het bestuur en de school.  

Vervolgens is er in tafelgesprekken aandacht voor vraagstukken rond visie en leiderschap, een integrale aanpak en eigenaarschap bij de verschillende rollen binnen bestuur en school. 

Duik in de politieke belevingswereld van generatie Z!  

Wat drijft deze jonge generatie op het gebied van maatschappelijke thema’s en wat vinden ze belangrijk? Welke uitdagingen ervaren ze en hoe worden ze beïnvloed in hun mening?

Lars Westra, vicevoorzitter van het Kinderrechtencollectief, en Dr. Lysanne te Brinke, academisch onderzoeker, zullen antwoord geven op deze vragen aan de hand van actueel onderzoek onder duizenden Nederlandse jongeren en vele praktijkvoorbeelden. Ook zal in een actieve werkvorm de link met jouw onderwijs worden gemaakt.  

Na deze workshop begrijp je nog beter hoe de leerlingen op je school tegen politieke thema’s aankijken en wat je zelf kunt doen om giftige polarisatie in het klaslokaal te voorkomen en politieke betrokkenheid te vergroten.  

In deze workshop krijgen schoolleiders succesvolle voorbeelden te zien van scholen die hun leerlingen betrekken en inspraak geven bij het organiseren van het onderwijs. Je kunt hierbij denken aan het mede opstellen van het rooster of leerlingen inspraak geven over waar zij hun aandacht op willen richten en het meebeslissen over waar zij zich in willen ontwikkelen. De deelnemers kunnen kiezen uit het spelen van het consent-spel of hoe het rooster vorm te geven samen met leerlingen.

Door Thijs Speelman, hij is directeur VO van de Jutter op Vlieland. Als eilandschool zijn er vele uitdagingen en is maatwerk en inclusief onderwijs geen keuze, maar onderdeel van de dagelijkse praktijk. Thijs is voortdurend bezig de bijzondere situatie als algemeen geaccepteerd te krijgen in het onderwijs. Dit doet Thijs niet alleen, maar in samenwerking met onder andere de universiteit Groningen en ook internationaal met andere eilandscholen en buitenlandse universiteiten.  

Jacqueline van Ewijk is directeur van de democratische school Eindhoven. De school is 10 jaar geleden gestart en heeft inmiddels 129 leerlingen. De school kent geen bekostiging en is daardoor vrij om het onderwijs in te richten naar de behoeftes van het kind. Er wordt veel maatwerk geleverd. Iedere leerling is welkom waardoor er inclusief onderwijs geboden wordt. Jacqueline is bezig om de bijzondere status die de school heeft en het goede werk dat er wordt verricht door leerlingen betrokken te houden bij het onderwijs, die anders zouden uitvallen, onder de aandacht te brengen om te laten zien dat onderwijs ook anders kan. Samen met scholen uit het reguliere onderwijs wordt er naar kruisbestuiving gezocht om van de goede praktijken te leren. 

Met het oplopende docententekort is het van groot belang dat ook de nieuwe generatie leraar wil worden en blijven. Maar wat vindt generatie Z precies belangrijk in dat docentschap? En wat heeft deze generatie nodig als ze eenmaal docent zijn om niet uit te vallen?

In deze sessie staan drie vragen centraal die samen met de denkkracht van generatie Z (leerlingen en studenten) beantwoord zullen worden:

• Hoe interesseren we generatie Z voor het docentschap?
• Hoe behoud  ik generatie Z-docenten op mijn school?
• Wat kan ik doen om mijn eigen leerlingen/alumni te interesseren voor het docentschap?

Ralph Meulenbroeks koos er in 2011 voor om zijn muzikale activiteiten te combineren met het lesgeven in het middelbaar onderwijs (natuurkunde). Sinds 2015 werkt hij aan de Universiteit Utrecht als lerarenopleider, vanaf 2021 als universitair hoofddocent. Hij is coördinator van het landelijke schakelprogramma beta4all, secretaris van de bèta-lerarenkamer en voorzitter van studentinzetopschool. Hij is in deze hoedanigheden actief binnen de aanpak van het lerarentekort binnen de bètavakken.

Sander Bos is mede-oprichter van SGS (Studenten helpen scholieren) 

Deze interactieve sessie richt zich op het bouwen van een sterke community, zowel in de klas als binnen teams. We duiken in het leren herkennen van patronen binnen teams en groepen, we proberen in kaart te brengen wie er invloedrijk gedrag heeft en welke gevolgen dat heeft voor de sfeer, we onderzoeken de gelaagdheid van de organisatie, en we staan stil bij welke interventies in een team/groep positieve gevolgen kunnen hebben. Bovendien bespreken we de rol van leidinggevenden in dit proces. Deze workshop biedt waardevolle inzichten en praktische handvatten voor iedereen die de dynamiek binnen een groep of team wil verbeteren.

Bruno Oldeboom is hoofddocent aan de Hogeschool Windesheim en begeleidt als zelfstandig ondernemer professionals en teams in alle lagen van het onderwijs. 

Wist je dat pubers heel goed kunnen plannen?! Ze kunnen zich er alleen niet zo goed aan houden. Hier kunnen ze niets aan doen, het tijdsbesef van pubers werkt biologisch gezien namelijk heel anders. Bovendien zijn ze superdruk met dingen die niet in hun agenda staan. En waarom lijkt het soms of ze niet gemotiveerd zijn? Net als de manier waarop ze met tijd omgaan is dat biologisch bepaald en makkelijk mee om te gaan, als je maar weet hoe het zit. Hoe kunnen we pubers helpen in hun ontwikkeling en wat kunnen we beter laten? En wat werkt in de communicatie?  

Aletta Smits – van De Loef training – doet voor haar eigen bedrijf al 15 jaar onderzoek naar en spreekt over pubers. Daarnaast is ze associate professor en docent bij de Hogeschool Utrecht. 

Steeds meer jongeren ervaren mentale klachten, maar praten over je mentale gezondheid is lastig. Het is belangrijk dat jongeren mentaal weerbaarder gemaakt worden en scholen kunnen hier een belangrijke rol in spelen. In de workshop van Diversion ervaar je aan de hand van verschillende praktijkvoorbeelden hoe mentale gezondheid bespreekbaar kan worden gemaakt binnen de school én hoe je het thema duurzamer kunt borgen. De training wordt gegeven door een trainer van Diversion en een jongere (‘peer educator’) die binnen het project MIND Young Academy diens eigen ervaringen inzet om het gesprek over mentale gezondheid in de klas open te breken.

Indra Zomers (16, winnaar Young Impact Award) is op jonge leeftijd naar buiten gestapt om mentale gezondheid hoger op de maatschappelijke agenda te zetten. Op haar eigen manier maakt zij thema’s als onzekerheid, eenzaamheid en somberheid bespreekbaar.

Centraal staat de vraag: Hoe vindt iedereen z’n eigen (loopbaan)weg en blijf je als voortgezet onderwijs in verbinding met alle (jonge) generaties.  

Wat wil je later worden als je groot bent? Wij leven in een maatschappij waar we steeds meer geconfronteerd worden met keuzes over je toekomst. Kiezen is moeilijk. Zeker als, zoals in de huidige tijd, de maatschappij en het werk voortdurend verandert. Goed kiezen is dus enorm belangrijk. Slechte keuzes hebben maatschappelijke gevolgen en dat levert keuzestress op.  

Hoe leer je jongeren om zelfsturend te zijn in zowel vrijheid als in verbinding met de eisen van de omgeving? Dit vraagt van het onderwijs om een andere mindset voor loopbaanontwikkeling. Deze mindset en opkomende dilemma’s van de jonge generatie vragen van schoolleiders en bestuurders een visie op LLO vanuit een loopbaanperspectief.  

In de workshop schetst Marinka Kuipers achtergronden en ga je met elkaar in gesprek over de dilemma’s die jonge generaties ervaren, de overbrugging met de oudere generatie en de sturing die daarvoor helpend kan zijn.

Over Marinka Kuipers 
Marinka Kuijpers is bijzonder hoogleraar Leeromgeving en leerloopbanen.  Zij werkt als zelfstandige in haar bedrijf Carpe CarrierePerspectief. Daarnaast is zij directeur/bestuurder van de Loopbaangroep. 

In de workshop staan we stil bij de vraag: wat betekent inclusief onderwijs voor leerlingen? We besteden aandacht aan de vraag hoe je als school in de basis aandacht kunt bieden aan de relatie met leerlingen die een (extra) ondersteuningsbehoefte hebben? Hoe kun je leerlingen actief betrekken bij het gesprek over ondersteuning? Hoe kunnen leerlingen met een (extra) ondersteuningsbehoefte voorlichting geven aan leraren en andere leerlingen? Ook staan we stil bij de vraag hoe je leerlingen op een andere actieve wijze kunt betrekken bij het vormgeven van het Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP).

We praten je kort bij over de landelijke ontwikkelingen richting inclusief onderwijs en wat dit betekent voor leerlingen en scholen. 
Daarna duiken we in de ochtend de praktijk in met leerlingen en medewerkers van de Monnikskap en van het Kandinsky College. Zij vertellen ons meer over de inclusieve manier van (samen)werken en welke rol de leerlingen in dit proces hebben. 

In de middag (tweede ronde) gaan we onder leiding van Ingrid Paalman, lector goede onderwijspraktijken van de Hogeschool Viaa, aan de hand van gesprekskaarten met elkaar in gesprek over inclusiever onderwijs. Dat doen we naar aanleiding van een film over en gemaakt door leerlingen van de Monnikskap.  

De snelle ontwikkeling van AI heeft een grote impact op het onderwijs. Hoe ver is AI eigenlijk al doorgedrongen in onze maatschappij? Wat voor effect heeft AI op het leren door leerlingen en hun inzet? Hoe kun je leerlingen nog steeds op een zinvolle manier toetsen? Wat voor vaardigheden heb je als docent nodig om AI succesvol toe te passen. Hoe kun je AI inzetten met het bestaande leermateriaal? Wat is de rol van de schoolleider en bestuurder bij het werken met AI op school? Moeten er basisregels komen?  

Marieke van Osch is onderwijskundige met een passie voor vernieuwend onderwijs. Na haar werkzaamheden als schoolbegeleider en projectleider bij Kennisnet is zij als zelfstandige verdergegaan met als specialisatie digitalisering, AI, leerlijnen, digitaal leermateriaal, digitale geletterdheid en innovatie.  

Problematisch gedrag van jongeren neemt af als jongerenwerkers in het onderwijs worden ingezet. Dat blijkt uit pilots en onderzoek. Jongeren doen beter hun best op school, raken minder vaak verstrikt in ruzies en opstootjes, en zijn minder betrokken bij incidenten. Waarom werkt dit? En waaraan moet je denken als je dit wilt opzetten?

Jongerenwerk in de school draagt bij aan (vroeg)signalering van problemen en kansen, de ondersteuning van leerlingen en onderwijspersoneel en de verbinding tussen partners in en om de school. Tegelijk is nog onduidelijk wat voor aanbod in welke school het beste werkt en hoe de integrale samenwerking het beste vorm krijgt.  

Na afloop hebben deelnemers inzicht in hoe je het opzet, wat wel en niet werkt en de randvoorwaarden van integrale samenwerking. We verkennen gezamenlijk hoe integrale samenwerking tussen scholen, jongerenwerk en overige partners kan bijdragen aan het welbevinden van leerlingen via inclusievere onderwijsondersteuning.

Tarik Hamdiui is projectleider Jongerenwerk op School en tevens jongerenwerker bij AM-Supportteam, een jongerenwerkorganisatie in Arnhem. Met nu ruim 8 jaar ervaring in het jongerenwerk is hij 5 jaar geleden begonnen met het verbinden van het onderwijs en het jongerenwerk, iets dat begon op één VO-school, maar inmiddels is uitgegroeid tot een stedelijk project.  Hiervoor gebruikte hij tevens de kennis die hij heeft opgedaan als adviseur bij het Nederlands Jeugdinstituut.

Dr. Stijn Sieckelinck is pedagoog en als lector Youth Spot- Jongerenwerk verbonden aan de Hogeschool van Amsterdam. Hij studeerde Sociale Pedagogiek aan de Katholieke Universiteit Leuven en promoveerde in de Wijsgerige Pedagogiek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij ontwikkelde een pedagogisch perspectief op radicalisering, identiteitsvraagstukken en jongerenwerk in publicaties als ‘Reradicaliseren (2017) en ’Speelruimte voor identiteit (2021)’  

We willen allemaal dat leerlingen uitgroeien tot zelfbewuste en competente volwassenen die een plek vinden in de maatschappij. Dat red je niet alleen met ondersteuning in hun cognitieve ontwikkeling, maar juist door ook te ondersteunen in de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen.  

Kracht in Controle (KIC) is een schoolbreed lesprogramma dat het sociaal welbevinden binnen een school vergroot.

De leerlingen zijn aanwezig en vertellen zelf wat KIC voor hen betekent! 

Boos, bang en verdrietig. Een op de vijf jongeren zegt regelmatig tot vaak stress te voelen als ze aan de klimaatcrisis denken. Ze voelen zich moedeloos, machteloos, piekeren er over of slapen slecht.  

Om als leerling niet in de valkuil van negativiteit en passiviteit te vervallen, is het cruciaal dat er op school naast kennis ook handelingsperspectief wordt geboden. De school is hierin de uitgelezen proeftuin voor leerlingen om vanuit interesse, kwaliteiten en kennis in actie te komen en te ervaren hoe zij het verschil kunnen maken. Hoe zet je als schoolorganisatie deze toekomstmakers in hun kracht en wat vraagt dat van jou als bestuurder, docent of MT-lid?

Binnen coöperatie Leren voor Morgen zijn 150 organisaties (waaronder onderwijsinstellingen) verenigd om samen te werken aan het verankeren van duurzame ontwikkeling in het onderwijs. Hierbij is zowel aandacht voor het ondersteunen en faciliteren van docenten, als het inspireren van bestuurders en directeuren om duurzaamheid een plek in de hele school te geven.  

In deze workshop reflecteren we op kansen voor duurzame ontwikkeling binnen jouw schoolorganisatie en wat de slagingskans is voor een actieve rol van leerlingen in dit proces. Hiervoor gebruiken we twee concrete handvaten waarmee je morgen al een positief verschil kunt maken voor je leerlingen en de school.  

De twee handvaten zijn:

• Eco-Schools, een aanpak waarbij een Eco-team van leerlingen in actie komt,  
• en de SustainaBul VO, waar je inzicht krijgt in hoe duurzaam jouw school is en leert van andere scholen.  

Tijdens de workshop gaan deelnemers actief aan de slag met (een voorproefje van) deze instrumenten. We nodigen leerlingen van Eco-teams uit om deze workshop met ons te geven; de leerlingen krijgen ook het podium om in hun eigen woorden uit te leggen hoe het voor hen is als ze op school de ruimte te krijgen om actie te ondernemen.  

Na deze workshop hebben deelnemers:

• Concrete handvatten voor een integrale duurzaamheidsaanpak 
• Inzicht in de factoren en rollen voor een succesvolle inbedding
• Concrete tips en ideeën om morgen mee aan de slag te gaan zodat leerlingen in de actiestand kunnen 

In deze workshop pitchen 5 leerlingen hun tips voor het onderwijs. Wat komt er allemaal op hen af? En wat moet het onderwijs daarin (meer) bieden? Enorm belangrijk hierbij is dat we het niet alleen over leerlingen hebben, maar dat we dit soort dingen ook mét hen bespreken! Dat staat in deze workshop centraal. Vijf leerlingen uit het hele land, van vmbo tot vwo, zullen hun antwoorden op deze vragen pitchen. Na de pitches is er volop tijd om met de leerlingen en elkaar in gesprek te gaan. 

Hoe geef je leerlingen een stem en zorg je ervoor dat belangrijke kwesties die spelen onder hun generatie niet onbesproken blijven? Een leerlingenraad is een begin, maar wat nog meer? Ontdek het tijdens deze workshop!  

We bespreken inspraak en medezeggenschap en reiken tools aan om dit op jouw school te laten knallen. Leer hoe je de LAKS-Monitor kunt gebruiken en wat de volgende stappen zijn voor jouw schoolcontext. Na afloop weet je als geen ander hoe je leerlingen betekenisvol betrekt bij de school en hoe je hun ideeën van de vergadertafel naar de schoolgangen krijgt. Laat de stem van de leerlingen horen en maak impact!

Door Elsbeth de Vries en Niels Schipper van het LAKS en Nienke Luijckx van het Nederlands Jeugdinstituut 

Veel scholen zoeken naar manier om leerlingen gemotiveerder te maken voor het onderwijs en lessen beter en aansprekender te maken.  

In deze workshop delen leerlingen en schoolleiders van het Vechtstede College uit Weesp en het Taborcollege dÁmpte uit Hoorn hoe ze dit doen aan de hand van een eigen, doordachte invulling van de onderwijstijd, waarbij ze maximaal gebruik maken van de ruimte die de wet op dit punt biedt.  

Het welbevinden van onze leerlingen staat onder druk. De toegenomen toets- en prestatiedruk wordt als een van de belangrijkste oorzaken gezien. Het goede nieuws is dat toetscultuur iets is dat de school concreet kan aanpakken.

In deze sessie bespreekt Johannes Visser (auteur van “Is het voor een cijfer”) de urgentie van het thema. Daarnaast biedt één school een praktijkvoorbeeld van toewerken naar het diploma met zo min mogelijk cijfers als beoordeling en biedt een andere school een praktijkvoorbeeld over hoe je leerlingen betrekt in de ontwikkeling van toetsbeleid. Daarna gaan we met elkaar in gesprek met als doel dat je als deelnemer naar huis gaat met meer kennis én inspiratie over hoe je toetsdruk op jouw school kunt aanpakken.

Door Johannes Visser, auteur, journalist De Correspondent en Emma Cai, bestuurslid (secretaris)  LAKS 

Hoe zorg je er als leraar voor dat leerlingen (meer) gemotiveerd raken om te leren? En welke kennis en tools lever je als schoolleider aan zodat leraren hun onderwijs steeds beter kunnen maken? De Motivatie-motor helpt je concreet op weg.

Motivatie, en de onderliggende aspecten autonomie, competentie en verbondenheid, zijn belangrijke voorspellers van de succesvolle ontwikkeling van onze leerlingen. Gemotiveerde leerlingen leren makkelijker, halen betere resultaten en gaan met meer plezier naar school. De Motivatie-motor is een wetenschappelijk onderbouwd en cyclisch reflectie-instrument dat leraren kan helpen om aan de juiste knoppen te draaien zodat leerlingen (meer) gemotiveerd raken om te leren.  

De Motivatie-motor is een eenvoudig instrument waarmee je morgen aan de slag kan. Klik hier om de Motivatie-motor vast te bekijken.  
In deze workshop onderzoeken we samen hoe je de Motovatie-motor in kunt zetten in de dagelijkse praktijk. 

Veel jongeren ervaren een vage, ongrijpbare angst voor het leven in een wereld waar veel aan de hand is en een toekomst waar ze geen invloed op lijken te hebben. Ze lijken moeilijk te motiveren voor school en tegelijkertijd last te hebben van de prestatiedruk in de maatschappij. De druk op de zorgcoördinatoren in de scholen wordt ook steeds groter.  

Hoe kunnen we jongeren goed leren leven in deze wereld? Jongeren kunnen dit niet alleen, daar hebben ze ook de school bij nodig. Hoe kun je vanuit school bijdragen om jouw leerlingen meer handelingsperspectief te bieden? Deze workshop gaat over het preventief versterken van veerkracht en het nut van psychologische kennis voor leerlingen.

Door Dominique Warmerdam, oprichter van Psychologie in het Onderwijs,  Ellen Wolters, directeur van Psychologie in het Onderwijs en Bas van Houte, directeur, afdelingsleider bij Penta College in Spijkenisse 

Drie op de 10 kinderen maken voor ze naar het voortgezet onderwijs gaan een ingrijpende jeugdervaring mee. Denk aan fysieke en emotionele verwaarlozing, seksueel misbruik of opgroeien in armoede. Het zorgt bij veel leerlingen voor chronische stress.  

Scholen met een traumasensitief onderwijsklimaat zijn zich bewust van de impact van ingrijpende jeugdervaringen op de ontwikkeling van leerlingen en stemmen zo goed mogelijk op de specifieke onderwijs- en begeleidingsbehoeften van deze leerlingen. Ze bieden leerlingen een veilige plek. In een traumasensitief onderwijsklimaat staan ook een gezonde werkomgeving van het team centraal waar ontspanning, zelfreflectie en onderlinge steun dagelijkse praktijk zijn.  

In deze workshop leer je:  

1. wat de effecten van trauma kunnen zijn  

2. hoe je een traumasensitief onderwijsklimaat ontwikkelt  

3. wat de opbrengsten zijn van een traumasensitief onderwijsklimaat voor leraren, leerlingen en medewerkers.

Leony Coppens is orthopedagoog en klinisch psycholoog, gespecialiseerd in traumabehandeling bij kinderen en gezinnen. Ze heeft uitgebreide ervaring in het geven van behandeling, supervisie en training en heeft bijgedragen aan het bevorderen van traumasensitieve benaderingen in zowel zorg als onderwijs. Van haar hand verschenen Zorgen voor getraumatiseerde kinderen en Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen.

Wendela Weel heeft jarenlang ervaring in het onderwijs, vanuit Wending in Gedrag traint en begeleidt ze teams in PO en VO op het gebied van gedrag en dynamiek in school en klas. Als trainer heeft zij zich de afgelopen jaren gefocust op het traumasensitief onderwijs binnen PO, SO en V(S)O. 

Het generatie Z effect door Daniëlle Schreurs
 

Omdat elke generatie opgroeit in een andere tijdgeest, verschillen de opvattingen over werken en leren. Het voortgezet onderwijs verwelkomt Generatie Z (geboren tussen 1996-2010) als leerling én als nieuwe collega. De unieke vaardigheden, frisse blik en gedrevenheid van deze generatie zijn enorm waardevol voor de onderwijssector. Deze keynote neemt je in de boeiende belevingswereld van Generatie Z en geeft een inkijk in wat hen inspireert en motiveert én hoe je succesvol met hen samenwerkt. Bovendien kijken we ook nog wat verder vooruit, want de eerste leerlingen uit Generatie Alpha (geboren tussen 2011-2025) komen vanaf nu het voorgezet onderwijs binnen. Wat hebben zij nodig om tot bloei te komen in een wereld die razendsnel verandert?

Na Daniëlle een keynote door Peter Ottens, oprichter Yets Foundation, over het belang van positieve rolmodellen

De YETS Foundation (Youth Empowerment Through Sports) is een organisatie die door middel van gemeenschapsvorming probeert op een positieve manier sturing de geven aan de vorming van jongeren. De geboren en getogen Schiedammer ruilde op 19-jarige leeftijd zijn leven in Schiedam om voor college basketbal in de Verenigde Staten. Hier leerde hij wat de kracht is van een community en wat  voor invloed dit heeft op gedragsverandering. Eenmaal terug in Schiedam richtte hij met dit inzicht de YETS Foundation op.Bij de YETS Foundation wordt een gemeenschap gevormd. Er wordt samen gesport, gegeten en huiswerk gemaakt. Door deze huiselijke sfeer is er voor veel jongeren een goed alternatief dat voelt als thuis. De YETS Foundation maakt zich hard voor een positieve impact en blijkt daarin de afgelopen jaren steeds meer te slagen.  

Vertoning van de film ‘Ongezien’, gevold door nagesprek over kansengelijkheid in het onderwijs

In juni 2023 ging de documentaire Ongezien in première. Daarin verdiept regisseur Julia von Graevenitz zich in kansenongelijkheid in het Nederlandse onderwijs. Want helaas zijn voor sommige jongeren in Nederland de kansen op een goede toekomst kleiner dan voor anderen. Von Graevenitz sprak daarover met 1000 jongeren in het vo en mbo. Al die verhalen en ervaringen zijn verwerkt in ‘Ongezien’, een hartverwarmende en confronterende film die nooit is uitgebracht in de bioscoop maar tijdens het VO-congres te zien is.  

In de film spreken jongeren openhartig over kansenongelijkheid en over de onderwaardering en eenzaamheid die ze als gevolg daarvan ondervinden. De geportretteerde jongeren uit verschillende steden leggen haarfijn uit hoe zij kansenongelijkheid in hun leven ervaren: armoede, discriminatie, pesten, problemen thuis, verkeerde vrienden. Het roept vragen op als: kan het onderwijs het verschil maken? Is onze samenleving echt inclusief? En steunen we jongeren voldoende bij het waarmaken van hun dromen? Een gelijke start bestaat niet, maar alle jongeren verdienen een kans. 

Na vertoning van de film gaat de regisseur met de zaal in gesprek over hoe het onderwijs ervoor kan zorgen dat álle leerlingen zich gezien en gehoord voelen.  

In de samenleving hebben we continu te maken met maatschappelijke spanningen en heftige gebeurtenissen die onszelf en leerlingen raken. De effecten daarvan stoppen niet bij de voordeur van de school. De polarisatie tussen groepen in de samenleving komt de school binnen: jongeren verkondigen soms denkbeelden die botsen met kernwaarden van de democratie, van de school, of van het personeel. Denk aan onderwerpen zoals racisme, klimaat, oorlogen, verkiezingen of seksuele en godsdienstige diversiteit.  
 

In deze workshop duiken we in de belevingswereld van jongeren, belichten de groepsdynamiek van polarisatie en de pedagogische opdracht die een school hierin heeft. We laten zien hoe je op een veilige manier het gesprek aan kunt gaan over gevoelige thema’s. We belichten daarbij de gesprekstechniek ‘begrenzen & uitnodigen’. Dit is een manier om aan te geven wat wel en niet kan, zonder de verbinding met de leerling te verliezen. We benutten zo de leerkans die in zo’n heftige uitspraak van een leerling verborgen zit, we zetten het kritisch denkvermogen van leerlingen aan, werken aan respect voor diversiteit en dragen daarmee bij aan sociale veiligheid van de hele groep.

In de workshop bespreken we ook de rol die een schoolleider heeft in dit belangrijke pedagogische vraagstuk.
 

Door Sjoukje Mos, adviseur inclusief schoolklimaat bij Stichting School & Veiligheid

Voor veel kinderen is het eind van de PO eigenlijk veel te vroeg om al een pertinente uitspraak te doen over hun diplomaperspectief over 4, 5 of 6 jaar. De rol van de eindtoets PO, nu doorstroomtoets, wordt daarbij onterecht heel groot gemaakt.  

Eigenlijk is er geen redelijk argument om de verplichte doorstroomtoets af te nemen, anders dan de wettelijke verplichting dat te moeten doen. De eindtoets is aantoonbaar​ (Heij, 2020)​ niet valide (doet niet wat hij zegt te doen) en daarmee slecht voor kinderen. Om die reden nemen veel PO-scholen – gesteund door hun besturen binnen Leve het Onderwijs- afscheid van deze toets. 

Hoe kijken VO-besturen naar deze ontwikkeling? Wat betekent dat voor de advisering en de toelating tot het VO? Wat komt er dan in de plaats van de toets? Wat heeft het VO nodig van het PO?

Door Marten Elkerbout, bestuurder PO en Jan-Mattijs Heinemeijer, rector-bestuurder VO 

Jongeren onder hoogspanning is een theaterproject van de Theaterstraat, van Jurrien van Rheenen in samenwerking met schrijfster Tirza Gevers over de toegenomen stress en druk die jongeren in deze tijd ervaren. Hoe en op welke momenten ervaren jongeren stress? Waar komt de toename van deze gevoelens vandaag? Welke ruimte is er om hierover te praten, op school, thuis of onderling? En als we goed luisteren, wat vertellen ze ons dan?

Het publiek neemt plaats in een klaslokaal en luistert naar de stem van de 13-jarige Khadija. De voorstelling is geschreven op basis van interviews met jongeren en geeft een inkijkje in ‘de leerling van nu’ maar nodigt de luisteraar ook uit om zich voor te stellen hoe diegene zelf is opgegroeid: wat is blijven hangen? Kan je je nog herinneren hoe jij je voelde gedurende je schooltijd? Hoe zat je in de klas? Hoe stond je in de wereld? 

Tabitha van Zinnen is directeur onderwijs & ontwikkeling op het ds. Pierson College, een scholengemeenschap waar zo’n 1700 leerlingen vmbo-t, havo en vwo volgen. De school wil recht doen aan verschillen maar hoe doe je dat in een wereld die door technologie op een bepaalde manier juist steeds kleiner lijkt te worden. Met onbegrip en soms zelfs uitsluiting tot gevolg. Taal en ‘de bril’ waarmee we naar de cultuur en leefgewoonten van onszelf en de ander kijken is hiervoor bepalend. Tabitha laat ons ervaren wat het doet als je door de bril van de ander kijkt. De ervaring maakt voelbaar waarom het streven naar een meer inclusieve organisatie van belang is, wat we daarin zelf kunnen doen en hoe we onze weg kunnen vinden in het omgaan met verschillen.  

Over Tabitha van Zinnen 
Tabitha van Zinnen is directeur onderwijs & ontwikkeling op het ds. Pierson College en als adviseur onderwijs verbonden aan het Expertisecentrum Burgerschap & inclusie. Ze is opgeleid op het gebied van de jeugdpsychiatrie, theologie, religie in het publieke domein en het onderwijs. Tabitha zet zich met passie in voor het creëren en faciliteren van de voorwaarden voor het kunnen ‘SamenLeven in verbinding’. Ze neemt ons mee in de ervaring van wat dit kan betekenen voor het onderwijs.  

Deze workshop heeft als onderwerpen burgerschap, het belang van inclusie en verbindend vakmensschap voor de identiteitsvorming en toekomst van al onze leerlingen.  

Wat is de impact van een cyberincident op leerlingen? Aan de hand van 3 (deels waargebeurde) casussen over cyberincidenten ervaar je wat het effect is van zo'n aanval is op jouw leerlingen. Je wordt je bewust van het belang van een digitaal veilige schoolomgeving (om leerlingen te beschermen) en de rol die zij hier zelf in hebben.  

Na afloop heb je concrete handvatten om ermee aan de slag te gaan. De casussen zijn deels gebaseerd op waargebeurde verhalen. Na de casebespreking laten we echte praktijkvoorbeelden zien (video’s en/of verhalen) waarin heel duidelijk wordt wat de (potentiële) impact van zulke incidenten kan zijn op leerlingen en wat je kunt doen om de risico's te verkleinen.